WOREK "ŻMUDA" JÓZEF

Reżyser, aktor i patron teatru amatorskiego w Stalowej Woli. Urodził się w Nockowej, pow. Ropczyce w chłopskiej rodzinie Tomasza Worka i Zofii z d. Żmuda. Już od dziecka przejawiał zainteresowania artystyczne. Maturę zdał w 1937 roku w Tarnowie. Przed wojną zaczął studia medyczne we Lwowie, lecz ich nie ukończył. W latach 1944-45 pracował jako kierownik Wojewódzkiego Ośrodka Krzewienia Kultury w Rzeszowie, równocześnie prowadził teatr amatorski. Od 1944 używał pseudonimu artystycznego Żmuda. Prowadził teatry amatorskie w Gliwicach (1945), w Zielonej Górze (1946-1950) teatr „Reduta”, który w 1950 został przekształcony w zawodowy Teatr Ziemi Lubuskiej – pracował w nim przez rok jako aktor i asystent reżysera. W latach 1951-1955 był kierownikiem artystycznym i reżyserem w Wojewódzkim Domu Kultury w Olsztynie, ponadto ławnikiem tamtejszego sądu wojewódzkiego.Od 1956 pracował w Zakładowym Domu Kultury w Stalowej Woli jako instruktor teatralny, a potem kierownik artystyczny; w latach 70. był też radnym Miejskiej Rady Narodowej. Bezpartyjny. Prowadził amatorski teatr dramatyczny, w którym grał i reżyserował, łącznie kilkadziesiąt sztuk. Wysoki poziom teatru zadecydował o powierzeniu Stalowej Woli organizacji Ogólnopolskiego Przeglądu Amatorskich Teatrów Dramatycznych „Teatry Robotnicze Ludziom Pracy” od roku 1968. Na tym przeglądzie J. Żmuda i jego teatr wielokrotnie zdobywali zasłużone laury, m.in. za przedstawienia: Namiestnik R. Hochhutha; Mazepa J. Słowackiego; Droga do Czarnolasu A. Maliszewskiego; Fizycy F. Durrenmatta; Tato, tato, sprawa się rypła R. Latki. Wszystkie te sztuki Żmuda reżyserował, grał też w nich główne role. Uznawany był powszechnie za wielką osobowość artystyczną. Jego przedstawienia gromadziły liczną widownię w Stalowej Woli i innych miastach woj. rzeszowskiego, a także na Słowacji. Wystawiał też w nowatorski sposób spektakle w plenerze i na scenie otoczonej wokół widownią. Na emeryturę przeszedł w 1978, lecz nie zaprzestał działalności artystycznej. W 1981 przygotowywał wielkie widowisko na motywach Betlejem Polskiego Rydla i Pastorałki Schillera, które miało łączyć w sobie siły artystyczne niemal wszystkich działających w ZDK zespołów. Wprowadzenie stanu wojennego uniemożliwiło realizację tego projektu. Ostatnim, niezrealizowanym jego zamysłem artystycznym była inscenizacja Dziadów Mickiewicza na stalowowolskim cmentarzu – ale te plany przerwała śmierć. Zmarł w roku 1983.Za działalność artystyczną otrzymał wiele odznaczeń, m.in.: Zasłużony Działacz Kultury (1966), Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego, Odznaka Zasłużony dla Województwa Rzeszowskiego (1968), Srebrny Krzyż Zasługi (1968), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1976). Imię Józefa Żmudy nosi od listopada 1986 r. Amatorski Teatr Dramatyczny działający przy Miejskim Domu Kultury w Stalowej Woli.